چهار ضلعی طلایی اصلاح‌طلبان در انتخابات

ـ اصلاح‌طلبان در انتخابات ۹۶ چه استراتژی‌ای در پیش خواهند گرفت؟ آیا آقای روحانی گزینه قطعی جریان اصلاحات در انتخابات خواهد بود؟
ـ در هفته‌های اخیر برخی از اصلاح‌طلبان سخنانی را به زبان آورده‌اند كه بدون هماهنگی با بزرگان جریان اصلاحات بوده است. اصلاح‌طلبان باید این نكته را بپذیرند كه جریان اصلاحات دارای رهبری و اتاق فكر و شورای عالی سیاست‌گذاری است. به همین دلیل باید از اظهارنظرهای مناقشه آمیز و شخصی پرهیز كنند، و همه تلاش كنند سیاست‌های كلی جریان اصلاحات را برای افكار عمومی تشریح و تبیین كنند. همه این مسائل نیز برای جلوگیری از تكرار دوران هشت ساله قبل از آقای روحانی است. به نظر من هنوز خطر بازگشت دوران هشت ساله احمدی‌نژاد به شكل‌های دیگر وجود دارد. وضعیت احمدی‌نژاد تا حدودی مشخص است. وی یا با تاكید بزرگان نظام و جریان اصولگرایی كاندیدا نمی‌شود یا اینكه رد صلاحیت می‌شود. احمدی‌نژاد یك مهره سوخته سیاسی است و تلاشی كه در شرایط كنونی انجام می‌دهد یك تلاش «مذبوحانه» است. از سوی دیگر نیز اصولگرایان حاضر نخواهند بود از یك مهره سوخته در انتخابات ریاست‌جمهوری استفاده كنند. به نظر من جریان اصلاحات باید در انتخابات ریاست‌جمهوری سال۹۶ تنها با یك كاندیدا وارد انتخابات شود كه در شرایط كنونی بهترین گزینه آقای روحانی است. اصلاح‌طلبان تنها در صورتی كه آقای روحانی قصد نداشته باشد در انتخابات شركت كنند باید به فكر معرفی گزینه جدید باشند. این وضعیت نیز بسیار بعید است و اگر اتفاق عجیب و غیرمنتظره‌ای رخ ندهد آقای روحانی دوباره در انتخابات شركت خواهد كرد. البته اخبار ضد و نقیضی به گوش می‌رسد مبنی براینكه برخی دست‌های پشت پرده به دنبال این هستند كه آقای روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده شركت نكند. از سوی دیگر نیز تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد كه در شورای عالی سیاست‌گذاری جریان اصلاحات تفرقه و چند دستگی به وجود بیاورند تا اصلاح‌طلبان نتوانند به درستی درباره انتخابات آینده تصمیم‌گیری كنند.

ـ این تلاش‌ها از چه راه‌هایی صورت می‌گیرد؟
ـ این اتفاق به شكل‌های مختلف صورت می‌گیرد. به عنوان مثال در هفته‌های اخیر اصولگرایان به شكل‌های مختلف تلاش كرده‌اند روی خاستگاه اصولگرایی آقای روحانی تاكید كنند و به افكار عمومی القا كنند كه اگر اصولگرایان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال۹۶ از آقای روحانی حمایت كردند اتفاق عجیبی نیست و یك مساله كاملا طبیعی است. هدف دیگر اصولگرایان از طرح این مساله این است كه با اعلام حمایت تلویحی خود از آقای روحانی، اصلاح‌طلبان را دچار تردید و نگرانی كنند كه آیا آقای روحانی به سمت اصولگرایان گرایش پیدا می‌كند یا خیر. اصولگرایان به شكل‌های مختلف به دنبال این هستند كه اصلاح‌طلبان را وادار به رفتارهای واكنشی و احساسی كنند. از سوی دیگر آقای روحانی باید مراقب پشتوانه اجتماعی خود باشد و اجازه ندهد بیش از پیش بین دولت و پشتوانه اجتماعی فاصله بیفتد. در شرایط كنونی برخی از اصلاح‌طلبان از رویكرد آقای روحانی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری۹۲دلخور هستند و احساس می‌كنند آقای روحانی پس از حضور در پاستور برخی وعده‌های خود را به فراموشی سپرد و رویكرد دیگری در پیش گرفت. آقای روحانی می‌توانست استفاده بهتری از نخبگان جریان اصلاحات برای اداره كشور كند. بنده زمانی كه در وزارت راه حضور داشتم برای اجرای چهار پروژه بزرگ كشور از وزرای پیشین وزارت راه استفاده كردم. شرایط به گونه‌ای بود كه بنده شخصا پروژه احداث فرودگاه حضرت امام (ره) را در مدیریت می‌كردم، آقای تركان پروژه۱۰۰۰كیلومتر راه آهن مشهد به بافق را مدیریت می‌كردند، پروژه پل میان گذر ارومیه را نیز آقای دكتر كلانتری برعهده گرفتند، مسئولیت اجرایی اتوبان تهران به شمال با آقای سعیدی كیا بود و آقای غرضی نیز مدیریت پروژه قطار سریع السیر تهران به اصفهان را برعهده داشتند. آقای روحانی نیز می‌توانست استفاده بهتری از نخبگان جریان‌های سیاسی و بویژه جریان اصلاحات انجام بدهد كه متاسفانه این اتفاق در دولت اول ایشان رخ نداد.

ـ برخی از اصلاح‌طلبان معتقدند باید در طول آقای روحانی گزینه معرفی كرد و نه در عرض ایشان. اتفاقی كه در سال ١٣٨٠  نیز رخ داد و در حالی كه گزینه اصلی اصلاح‌طلبان رئیس دولت اصلاحات بود، علی شمخانی نیز كاندیدای ریاست‌جمهوری شد. ارزیابی شما چیست؟
ـ این اتفاق در شرایطی مفید است كه گزینه‌ای كه در كنار آقای روحانی معرفی می‌شود پس از مدتی احساس نكند دارای پایگاه رای مستقل است و می‌تواند رئیس‌جمهور شود و باعث دو دستگی در انتخابات شود. در شرایط كنونی اصلاح‌طلبان باید این نكته را در نظر داشته باشند كه رقابت‌های انتخاباتی بین دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگراست و شرایط به گونه‌ای نیست كه طیف‌های مختلف اصلاح‌طلبی بتوانند با هم رقابت كنند. اصلاح‌طلبان باید خاطره تلخ انتخابات سال۸۴ را به خاطر بیاورند كه در آن مقطع زمانی با وجود توصیه بزرگان این جریان با چند گزینه وارد رقابت‌های انتخاباتی شدند و در نهایت نیز به دلیل پراكنده شدن آرای اصلاح‌طلبان، احمدی‌نژاد به قدرت رسید. بدون شك اگر تجربه سال۸۴ در انتخابات۹۶ نیز تكرار شود، اصلاح‌طلبان به صورت قطعی شكست خواهند خورد. اگر اشتباه تاریخی و استراتژیك اصلاح‌طلبان نبود، احمدی‌نژاد در حد و اندازه‌هایی نبود كه بتواند به ریاست‌جمهوری برسد. حد و اندازه‌های احمدی‌نژاد بیش از فرمانداری و در نهایت استانداری نبود.

ـ چرا اصولگرایان با وجود اینكه در سال۹۲ هیچ گونه حمایتی از آقای روحانی نكردند، در شرایط كنونی به دنبال نزدیك شدن به آقای روحانی هستند؟
ـ اصولگرایان معتدل با مشاهده شیوه مدیریت آقای روحانی و اینكه ایشان همواره خود را فراجناحی معرفی كرده به دنبال نزدیك شدن به ایشان برای گرفتن امتیازات جناحی و جریانی هستند. نكته دیگر اینكه موفقیت‌های آقای روحانی در زمینه سیاست خارجی و داخلی باعث شده كه اصولگرایان از ثبت این دستاوردها به نام جریان اصلاحات به عنوان مهم‌ترین جریان حامی آقای روحانی هراس داشته باشند. در نتیجه تلاش می‌كنند با نزدیك‌شدن به آقای روحانی فاصله اصلاح‌طلبان با آقای روحانی را بیشتر كنند و خود را در موفقیت‌های دولت سهیم و شریك نشان دهند. از سوی دیگر اصولگرایان با فقدان یك گزینه مناسب برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده مواجه هستند و به دلیل مشكلات درونی تلاش می‌كنند فرار رو به جلو انجام دهند و با نزدیك شدن به آقای روحانی بر مشكلات درون گروهی خود سرپوش بگذارند. با این وجود اصلاح‌طلبان باید این نكته را در نظر بگیرند كه اگر در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده از حسن روحانی حمایت نكنند كشور با بحران جدی مواجه خواهد شد. آقای روحانی به برخی از وعده‌های انتخاباتی خود عمل نكرده اما این مساله دلیل نمی‌شود كه ایشان كارنامه قابل قبولی نداشته باشد. به نظر من اگر بخواهیم از صد به كارنامه آقای روحانی نمره بدهیم ایشان نمره‌ای بیش از هفتاد كسب خواهند كرد. آقای روحانی در سال۹۲ یك دولت بی‌انضباط و ناهماهنگ را تحویل گرفته و در طول سه سال گذشته تلاش كرده با تدبیرو درایت نابسامانی‌های باقیمانده از دولت احمدی‌نژاد را ساماندهی كند و به مدیریت كشور نظم وانضباط دهد.

ـ در شرایطی كه آقای روحانی موفق شود دوباره به مقام ریاست‌جمهوری برسد، چه اقدامات مهمی را باید در دستور كار خود قرار بدهد؟
ـ مهم‌ترین اقدامی كه آقای روحانی باید در چهارسال دوم خود انجام دهد اعتمادسازی بین دولت و مردم است. نكته دیگر اینكه آقای روحانی و دولت ایشان باید سعه صدر بیشتری در مقابل انتقادات از خود نشان بدهند. البته بنده بین انتقاد و مخالفت و دشمنی تفكیك قائل می‌شوم. به هر حال برخی از همان ابتدای دولت آقای روحانی و بدون مشاهده شیوه مدیریت ایشان و تنها به دلیل شكست در انتخابات با آقای روحانی مخالفت كردند و به شكل‌های مختلف در مسیر دولت سنگ اندازی كردند. با این وجود برخی از انتقاداتی كه از سوی شخصیت‌های دلسوز و متعهد عنوان می‌شد نیز مورد توجه آقای روحانی قرار نمی‌گرفت. آقای روحانی باید بین انتقاد سازنده و دشمنی تفكیك قائل می‌شد و از انتقادات سازنده در جهت عملكرد بهتر دولت استفاده می‌كرد. نكته دیگر اینكه دغدغه آقای روحانی فقط باید مردم و حل مشكلات مردم باشد. ایشان نباید وقت و انرژی خود را صرف مقابله با مخالفان و پاسخگویی به آنها كند. هر چه دولت یازدهم عملكرد بهتری در زمینه حل مشكلات مردم داشته باشد به همان اندازه فشارهای مخالفان نیز كاهش پیدا می‌كند.

 ـ تغییرات مدیریتی در دولت آینده آقای روحانی به چه میزان جدی است؟آقای روحــــانی كدام بخش‌های كابینه را باید ترمیم كند؟
ـ به نظر من در كابینه اول آقای روحانی به جز چند وزیر بقیه وزرا عملكرد قابل قبولی نداشتند و در صحنه حاضر نبودند. وزارتخانه‌های امور خارجه، بهداشت، نفت، جهاد كشاورزی در دولت یازدهم عملكرد قابل قبولی داشتند اما كارنامه بقیه وزارتخانه‌ها قابل دفاع نیست. در اغلب وزارتخانه‌ها تصمیم‌گیری‌ها یا با مشكلات جدی مواجه بود یا با تاخیر صورت می‌گرفت. در سه سال گذشته بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی تلاش كردند در ایران سرمایه‌گذاری كنند. با این وجود برخورد فعالی از سوی دولت با این افراد صورت نگرفت. برخی از این سرمایه‌گذاران حتی پول هم با خود به ایران آورده بودند اما شرایط سرمایه‌گذاری برای آنها به خوبی مهیا نشد.

ـ چرا آقای روحانی با علم به اینكه بخشی از كابینه نیاز به تغییر دارد، دست به هیچ گونه تغییری نزد؟ چه عواملی باعث تردید آقای روحانی در این زمینه شد؟
ـ آقای روحانی در دو سال ابتدایی دولت خود به این نتیجه رسیده بود كه باید برخی از وزرا را تغییر بدهد. به همین دلیل به دنبال فرصت بود تا دیدگاه‌های خود را عملیاتی كند. با این وجود با نزدیك شدن به انتخابات مجلس شورای اسلامی و ردصلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان در این انتخابات صبر كردند تا تغییرات خود را پس از تشكیل مجلس دهم عملیاتی كنند. از سوی دیگر با تشكیل مجلس دهم و وضعیت پرنوسانی كه مجلس پیدا كرد آقای روحانی تصمیم گرفت كه در كابینه خود تغییر ایجاد نكند تا كشور از نظر مدیریتی دچار بی‌نظمی نشود. اگر قرار بود تغییری در كابینه صورت بگیرد باید در یك یا دوسالگی دولت این تغییرات صورت می‌گرفت تا وزرای جدید زمان كافی برای پیاده‌كردن دیدگاه‌های خود داشته باشند. به صورت كلی دولت یازدهم دچار «دیر تصمیمی» است. یعنی نمی‌تواند برای مشكلات كشور به سرعت تصمیم عاجل و دقیق اتخاذ كند. این وضعیت حتی در وزارتخانه‌ها قوی دولت نیز وجود دارد. از سوی دیگر ارتباط دولت با استانداران نیز ضعیف است و یك رابطه قوی و دوطرفه بین دولت و مدیران استان صورت نمی‌گیرد.

ـ شما آخرین بار چه زمانی با رئیس دولت اصلاحات دیدار داشتید؟ دیدگاه ایشان درباره انتخابات ریاست‌جمهوری سال۹۶ چیست؟
ـ بنده به تازگی با ایشان دیدار داشتم. رئیس دولت اصلاحات معتقدند مصلحت كشور در شرایط كنونی ایجاب می‌كند كه اصلاح‌طلبان از آقای روحانی حمایت كنند و به دنبال معرفی هیچ گزینه دیگری در انتخابات آینده نباشند. ایشان معتقدند حمایت اصلاح‌طلبان از آقای روحانی به هیچ عنوان نباید مشروط باشد بلكه اصلاح‌طلبان باید در انتخابات آینده به صورت تمام قد از آقای روحانی حمایت كنند. ایشان اعتقاد دارند ما هیچ انتظاری از آقای روحانی نداریم. اگر آقای روحانی به وظایف خود به خوبی عمل كردند، مردم و همه جریان‌های سیاسی از آن سود می‌برند. اما اگر ایشان به وظایف خود عمل نكردند ما به وظیفه خود كه حمایت از ایشان در انتخابات است عمل می‌كنیم. البته رئیس دولت اصلاحات در دیداری كه با آقای روحانی داشتند از عملكرد برخی وزرا در زمینه عدم حمایت از آقای عارف در انتخاب رئیس مجلس گلایه‌هایی كرده بودند. با این وجود باید بپذیریم كه این مسائل در دنیای سیاست طبیعی است و نباید زیاد روی اصطكاك به وجود آمده پافشاری كرد و آن را بزرگ جلوه داد. به نظر من شرایط كنونی ایجاب می‌كند كه اصلاح‌طلبان از بدعهدی حزب حامی دولت در انتخابات مجلس عبور كند و به آینده و روزهای سخت ریاست‌جمهوری۹۶ بیندیشد. در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده حامیان دولت و اصلاح‌طلبان برای پیروزی بر رقیب سیاسی خود به كمك هم نیاز دارند و با همكاری و همدلی به این مهم دست خواهند یافت. در نتیجه دامن زدن به اختلافات به هیچ عنوان به مصلحت نیست و حزب اعتدال و توسعه و حامیان دولت باید هرچه سریع‌تر دیدگاه‌های خود را به دیدگاه‌های جریان اصلاحات نزدیك كنند تا آقای روحانی در انتخابات آینده از قدرت مانور بیشتری برخودار باشند.

ـ آیا‌ ساز و كار جدیدی برای مذاكره اصلاح‌طلبان با آقای روحانی در انتخابات۹۶ در نظر گرفته شده است؟
ـ بله؛ اصلاح‌طلبان به دنبال سازوكار جدیدی برای حضور قدرتمند‌تر در انتخابات هستند. اصلاح‌طلبان به دنبال تشكیل یك مربع چهار ضلعی تصمیم‌گیری شامل رئیس دولت اصلاحات، آیت‌ا...‌هاشمی، آقای ناطق نوری و آقای روحانی برای انتخابات هستند. در این جمع رئیس دولت اصلاحات دیدگاه‌های اصلاح‌طلبان را نمایندگی می‌كند، آقای ناطق نوری دیدگاه‌های اصولگرایان معتدل را رهبری می‌كند و آیت‌ا...‌هاشمی نیز نقش محوری و تجمیع‌كننده دیدگاه‌ها را ایفا می‌كند و در نهایت نیز این دیدگاه‌ها به آقای روحانی منتقل می‌شود. نكته دیگر اینكه قرار نیست در این جمع ائتلاف خاصی صورت بگیرد، بلكه این مربع چهار ضلعی به دنبال تعامل برای تحقق منافع ملی است. اصلاح‌طلبان به این نتیجه رسیده‌اند كه نباید به تنهایی در انتخابات آینده حضور پیدا كنند بلكه باید یك جبهه مشترك و قدرتمند با اصولگرایان معتدل و جریان اعتدال گرا تشكیل دهند تا آقای روحانی با پشتوانه محكم و منطقی در انتخابات حضور پیدا كند. فضای سیاسی كشور به شكلی نیست كه یك جریان سیاسی تنها به منافع خود بیندیشد و منافع ملی را در اولویت بعدی خود قرار بدهد. در نتیجه اصلاح‌طلبان تصمیم گرفته‌اند با رهبری بزرگانی مانند آیت‌ا...‌هاشمی، رئیس دولت اصلاحات، آقای ناطق نوری و همچنین آقای روحانی با یك تشكیلات منسجم پا به رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری بگذارند. بدون شك اگر این وضعیت شكل بگیرد و اصلاح‌طلبان و اعتدال گرایان در یك جبهه انتخابات قرار بگیرند پیروزی آقای روحانی در انتخابات آینده قطعی و حتمی خواهد بود.