از جمله از جلوه هاي مهم خاصيت روشنفكري آن است كه هميشه محصور در بررسي افكارند و از توجه به واقعيتها ناتوان و چون انگيزه شركت آنها در فعاليتهاي اجتماعي و محركشان بر ايفاي نقش در يك جنبش انقلابي نه مبتني بر تاثيرات عميق اجتماعي و درك عيني واقعيات و تعارضات خشن موجود در جامعه بخاطر اثر گذاري ژرف بر اركان ساختاري آن به نفع تعديل سازي خشونت حاكم برروابط انسانها بلكه عمدتاً برگرفته از دلايلي احساسي و روحي ناشي از افكارخاصشان كه عمدتاً در محدوده الفاظ و كلام در جا مي زند.

برای من فرقی نمی کند تو بروی مسکو، دست به دامن پوتین (که رفتی) یا واشنگتن و پاچه خواری ترامپ، من می خواهم زندگی کنم، بدون مرگ بر این و آن گفتن، بدون دنیا به اخرت فروختن، بدون فکر کردن به روایات قرن اول هجری، تو می خوای انتقام حسین را امروز از مردم عربستان بگیری با تجهیز حوثی های یمن و هی کربلا کربلا گفتن! سردار چه را به چه ربط می دهی!؟

رجوعی به کتاب داشته باشیم: منشی زاده از مبارزان سوسیال دموکرات آن دوره که جان بر سر آرمان و عقاید انسانی خود نهاد از نظر نویسنده لایق آن نیست در تاریخ به نیکی از وی یادی شود (ص341) در صفحه ی 355 پافراتر از این نهاده شده تمامی روشنفکران سده ی اخیر با کلماتی چون متعصب، خشک اندیش و تمامی افکار و اندیشه آنها بی اصالت معرفی می شوند. در آخر نیز روشنفکران را مسئول مشکلاتی که در جامعه ما پس از انقلاب 57 به وجود آمده می یابند (ص365) جائیکه رضاشاه با ادعای داشتن منطقی ترین برداشت از جامعه قهرمان توانمند و مقتدر و متجدد باشد (441) می توان به سلاخی تاریخ معاصر و تحقیر مبارزانش پر داخت و تیغ از نیام برکشیده آزادیخواهان را مثله کرد.

استخوان بندی رئالیسمی که احمد محمود در این رمان آنرا پی می ریزد بر خلاف آثار چند دهه پیش نویسندگانی که رئالیسم آنها تک خطی و یک بعدی می بود، چند وجهی و در ابعاد مختلف هنری پی ریزی و شکل گیری شده که بسی کار پر ارج و ستودنی است و دقیقاً حسن کار در اینجاست. ما به همین خاطر با یک رمان خوب و بەیادماندنی و اثری دلنشین که سالیان درازی در بین ما خواهدماند رو بروایم.

به رغم سرکوب امپریالیسم برای تحمیل جهانی سازی در جای جای دنیا هسته های مقاومت مردمی در برابر سیل بنیان کن نئولیبرالیسم هردم افزون تر از قبل شکل می گیرد. انترناسیولیسم جدیدی با جنبش برای *جهانی سازی دیگر * فوران کرده است. این تحرکات با به چالش کشیدن اصول رقابت، فردگرایی و سود مشخص می شوند.

حسن آقا رفوزه گشته نتوانست به شورای شهر راه یابد. حال سیاستمدار بزرگ ما مانده بود و بدهکاری های سنگینی که همه صرف تبلیغات و تعریف از خود شده بود. اینک حسن آقا می دید که چه بر سرش آمده و کارش مدام شده بود حساب دخل و خرج که تا چند سال دیگر می تواند بدهی اش را بپردازد.

احمد خان ما بالاخره و کیل شد. با هزاران دوز و کلک کارهایش را راست و ریس کرده چم و خم کارها و کارسازی را یاد گرفته، دنیا بر وفق مرادش است.

پیرزن كه تمامي نوه ها و نبيره هايش را دور وبرخود ديد، از فرط خوشحالي شروع به خواندن آن ترانه كرد. همه شروع به خنديدن كردند. مادر گفت : پسرم يك بار اين ترانه را پيش خاله ات خواندم.خاله گفت :خواهر ترانه آنهارا نخوان، مي گويند آنها كمونيست هستند . خاله ات راست مي گفت؟ خواندن اين ترانه گناه دارد؟

نگارنده در این مقال نمی خواهد از لطماتی که استعمار گران با هم دستی حاکمان مزدور بر کشورمان زده اند، سخن بگوید. در کتاب نویسندە بە قدر کفایت در این زمینە ماوقع را شرح دادە است. اما بە نظر من در بخش هایی از این کتاب کاستی هایی هم وجود دارد کە من مایلم کمی بە آنها بپردازم.

بدون آن که سخنی در پاسخی بدهم، به خیابان زدم وساعت ها بی هدف قدم زدم تا شاید بتوانم قیافه ی غضبناک ابرام ساندویچی وسیمای جوان شرمزده و سخنان گزنده تلخ تر از زهر پیرایشگر را از مغزم بزدایم وتسکین خاطر یابم.