این نگرش، شاخص به دو خصوصیت است. یکی تقلیل گرایی در مواجهه با ساختار اتنیکی ایران، و دیگری نادیده گرفتن و دور زدن رسمی حق و حقوق "اقوام و اقلیت ها" در اشکال مختلف. بر پایه همین تقلیل گرایی و دور زدن هم است که آقای یونسی واقعیت گزنده تبعیض ملی در ایران را صرفاً یک "احساس" ارزیابی می کند که ریشه در "برخی خود سریهای افراد" دارد و نه در نگاه و ساختار حاکم!

در برگردان واژه اتنیک به زبان فارسی، دچار مشکل نارسایی در تبیین واقعیت ایران هستیم! من تنوع ملیتها در کادر یک ملت را منطبق ترین تصویر از قالی ایران می شناسم. به همین دلیل بکار گیری ملیت های ایرانی در ایران را نزدیکترین بیان به واقعیت می فهمم

بدین ترتیب بار دیگر شاهد آن هستیم کە جنبش کردها در عراق مورد بی مهری جامعە جهانی قرار می گیرد، و تصمیم گرفتە می شود کە از بلندپروازی های آن در مورد استقلال ممانعت بعمل آوردە شود

این مقاله با توجه به بحث‌هایی که بر سر همه‌پرسی استقلال کردستان عراق مطرح شده است به «حق تعیین سرنوشت» و مسائل مرتبط با آن، از دیدگاه حقوقی و حقوق بشری، می‌پردازد.

رفراندوم و خواست استقلال، روندی آسان نخواهد بود و چنانکە خود بارزانی هم در یک سخنرانی بدان اشارە کردەاست روندی خونین خواهد بود و خطوط مرزی درواقع با خون ترسیم خواهند شد. پس امر رفراندوم، کردستان را با عراق و بعضی از کشورهای همسایە خود از جملە ایران وارد یک روند خونین و پر از کشمکش خواهد کرد کە ظاهراً پایان آن باید بە منصە ظهور رسیدن کشور کردستان باشد.

کارنامه سرکوبگرانه نظام جمهوری اسلامی در برابراقلیت‌های ملی در این سال‌ها نشانگر پایمال شدن و نادیده گرفتن خواست‌های عادلانه ملیت‌های ایرانی بوده است؛ مردم بلوچستان نمونه بارز یک ملت تحت ستم اند که هیچ جایگاهی در تصمیم گیری‌های سیاسی در اداره کشور را ندارند، و حتی تمام ادارات و سازمان‌های دولتی در این شهردر اختیار وابستگان به حاکمیت اند که همگی غیر بلوچ اند.

با توجە بە تجربە نزدیک بە سە دهە اقلیم کردستان کە امروزی ترین آزمون و تجربە در جنبش مردم کردستان است، ناسیونالیسم در این دیار نە در شکل احزاب عمدە و نە در فرم موجود دولت اقلیم کردستان وجود نداشتە است. آنچە ما شاهدش بودەایم تنها استفادە کلامی از ایدە ناسیونالیسم و رفتار غیرناسیونالیستی در عمل بودە است. پس این تجربە نشان می دهد کە دوران ناسیونالیسم گذشتە است و برای حل مسئلە کردها باید در فکر راە چارە دیگری بود. راەکاری دیگر کە با وضعیت موجود بخواند و همزمان از تجربە اقلیم کردستان هم استفادە نظری و هم استفادە عملی کند.

در منطقە خاورمیانە روزبروز بیشتر بر ابعاد مسئلە کرد و توان آن افزودە می شود. با تضعیف دولتهای مرکزی در عراق و سوریە و موقعیت ژئوپولیتیک خاص پ ک ک در ترکیە و نیز دمکراسی ترکیەای، مسئلە کرد در این سە کشور بە فاکتور اساسی در تعیین خطوط تحولات این کشورها تبدیل شدە است. اگرچە علیرغم این وضعیت مناسب، جنبش کرد بنا بە موقعیت جدید خود با چالشهای جدی مواجە است کە هم از موقعیت درونی آن ناشی می شود و هم از موقعیت بیرونی اش کە راە را برای نفوذ و دست اندازیهای دولتهای منطقەای و جهانی بنوعی بازکردەاست.

یکی از پیامدهای بیکاری در کردستان، روی آوردن به حرفه سخت و خطرناک کولبری است. بیشتر کولبران ساکنان شهرها و روستاهای مرزی اند و به مبادله کالا بین ایران و اقلیم کردستان می پردازند. پس از ایجاد دولت اقلیم کردستان و رونق اقتصاد کاذب و شکننده آن، مبادلات مرزی افزایش یافت و گروه های زیادی راه کوههای صعب العبور و خطرناک را در پیش گرفتند.