در سال‌روز مرگ فرمانده در قتل‌گاه نبردی نابرابر، در ۴۱مین سال‌گرد یورش گستردهٔ چند ماههٔ رژیم کودتا به فداییان خلق، در برابر جان هماره جوان رفقای خود سر به احترام فرود می‌آورم و درود می‌فرستم بر نام یکایک یارانی که از ایستادگی در برابر ظلمت استبداد نهراسیدند و جنبشی را بنیان نهادند که در قلب تاریخ آزادی‌خواهی و دادپژوهی این سرزمین کهن مهر ماندگاری خورده است.

اقدام سیاهکل نخستین اقدام مسلحانهٔ گروه‌های بنیان‌گذار سازمان نبود. اقدام سیاهکل اقدام مشترک سازمان‌یافته از سوی دو گروه بنیان‌گذار سازمان نیز نبود. اقدام سیاهکل، عملیاتی سازمان‌یافته از جنس عملیات گستردهٔ نظامی هم نبود. شورشیان سیاهکل هنوز حتی نامی هم برای سازمان و جنبش‌مان نداشتند. با این حال سیاهکل به نماد بنیان‌گذاری یک جنبش سیاسی نوپا و نوپو، به نماد جنبشی با قوی‌ترین مؤلفه‌های رادیکالیسم انقلابی بدل شد که در سال‌های پس از برآمد بیرونی خود از مؤلفه‌های اصلی جامعهٔ سیاسی اپوزیسیون ایران بدل شد و در آستانهٔ انقلاب و در سال‌های پس از آن به مؤثرترین نیروی سیاسی عدالت‌خواه غیردینی ایران به ویژه در محافل دانشجویی و روشن‌فکری بدل شد.

هر رویداد تاریخی را باید با توجه به مجموعه شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و دیگر عوامل بروز آن مورد ارزیابی قرارداد. جنبش فدایی که یکی از فراگیرترین و تاثیر گذارترین جریان های سیاسی از آغاز تولد تاکنون می باشد را نیز نمی توان بدون در نظر داشت مجموعه شرایط آن زمان مورد قضاوت قرار داد.

این نسل از فعالان سیاسی، از جمله نسل سوم چپ ایران، در تب و تاب بود و چونان چشمه‌ای که زیر سنگی زندانی شده باشد در جست‌وجوی شکافی برای فوران. حکومت هیچ راهی برای کوچکترین عمل سیاسی باقی نگذاشته بود. در چنین فضای داخلی نمونه‌های انقلابی چین و کوبا و ویتنام و فلسطین، روز بروز اقبال بیش‌تری بین پویندگان راه می‌یافت و بالاخره جسورترین و شجاع‌ترین بخش چپ، هم چپ سکولار و هم چپ مذهبی، تقریبا همزمان این الگو را برگزید.

مسوولیت شکستن سازمانی که کاربست نظریه «تبلیغ مسلحانه» پدید آورد و شقاقی که در نیروهای اجتماعی آن پدید آمد بر عهده کسانی است که بعد از حمید، به ویژه بعد از انقلاب، میراث دار جنبش فدایی شدند. این منصفانه نیست که کم تدبیری، بی مسئولیتی و ناتوانی این میراث داران به گردن خود نظریه یا ضعف های رهبران آن نهاده شود.

هدف هیئت برگزار کننده سمینار حمایت از پژوهشگران و تاریخ نگاران مستقل و کمک به بیرون آمدن امر تاريخ نگاری از انحصار ارگان های حکومتی بود. سمينار نخستين گام برای عرضه و معرفی توليدات پژوهشگران در حوزه تاريخ جنبش فدائی و پرداختن به زندگی، نگاه و جايگاه حميد اشرف در جنبش فدائی بود.

براستی این رفيق کیست که حضورش اینهمه به ما اعتماد به نفس می دهد. با وجود او ما غم از دست دادن رفقایمان را راحت تر تحمل می کنیم. وقتی حمید زنده است، سازمان زنده است. ما همه چیز داریم. این مبارز خستگی ناپذیر و بی باک به ما آنچنان انرژی و شور توانایی می داد که می توانستیم کوه را از جا بکنیم. او چه کسی است که اینهمه نزد رفقا ارج و احترام دارد. انسانی والا که شیفته آزادی و انسانیت است.

حمید اشرف در تاریخ کشور ما چهره ای ماندگار و به یقین کم بدیل است. حمید اشرف کسی است که دفتر زندگی اش قبل از پایان سی سالگی به پایان رسید. کارنامه زندگی او برای نوجوانان و جوانانی که اکنون، یعنی بیش از نیم قرن پس از او، آغاز راه می کنند، کارنامه پرشگفتِ روحِ سرکشِ کاوشگر مشتاقی است که آنان که سودای ممکن کردن ناممکنی را در سر دارند، آنان زیستن بی آرزوهای بزرگ را تاب ندارند، بس بعید است از واکاویدن آن، چه برای تکرار و چه برای نقد، خود را بی نیاز بیابند.

آقای صالحی در آغاز تاکید دارد کە تلاش او در این تاریخ نگاری متوجە دو گرایش موجود در بارە جنبش فداییان است. از یکطڕف، 'آثاری کە توسط موسساتی کە وابستگی خود را بە نهادهای حکومتی انکار نمی کنند'. بە باور نویسندە این آثار کاستی بزرگی دارند کە همانا 'کارکرد سیاسی' آنها است